burza

Jak zachować się w czasie burzy?

Burze to zjawiska nagłe wstępujące w okresie letnim, ale też zdarzają się zimą i wiosną. Same burze podzielić możemy na dwa rodzaje:

  1. Burze konwekcyjne (burze termiczne) – burze te powstają latem, gdy wstępuje silne nagrzewnie powierzchni Ziemi co powoduje nagrzanie dolnych części atmosfery i unoszenia się powietrza w górę. W tym momencie obserwator na Ziemi widzi tzw. kowadło lub silne „wyniesienie” chmury ponad jej dolny poziom (obserwator musi przebywać kilka kilometrów od chmury burzowej by takie zjawisko zauważyć). Takie burze są związane zazwyczaj z okresem letnim.
  2. Burze frontalne – wstępują na styku dwóch frontów pogodowych. Powstaniu takiej burzy towarzysz wypieranie się frontu chłodnego (polarnomorskiego) i ciepłego (zwrotnikowego). W takich sytuacjach występuje wznoszenie frontowe. Tego typu burze są bardzo gwałtowne i dynamiczne. Dynamika i gwałtowność zjawiska jest zależna od aktywność frontów. Na ich czołach mogą wstąpić chmury szelfowe. Takie burze wstępują wiosną i zimą.

Czym jest piorun?

Zastanawialiście się kiedyś co naprawdę widzicie na niebie podczas trwania burzy? Zjawisko obserwowane podczas burz to piorun. Piorun jest to wyładowanie elektryczne o mocy 125 mln woltów. Gdyby udało się go złapać to przez trzy miesiące moglibyśmy zasilać 100 watową żarówkę. Odgłos, który słyszmy podczas uderzenia pioruna to grom. Ten efekt powstaje podczas przebicia ładunku elektrycznego (pioruna) przez powietrze i „rozerwaniu” go przez ten ładunek. Zazwyczaj pioruny uderzają od strony chmury burzowej w stronę Ziemi i są to wyładowania doziemne. Poza wyładowaniami doziemnymi pioruny uderzają również w odwrotnym kierunku. Z badań wynika, że takowe stanowią około 15% wszystkich wyładowań, a najpotężniejszy z badanych miał aż 70 km długości.

Pioruny możemy podzielić na następujące rodzaje: liniowe, płaskie, kuliste, wstęgowe, paciorkowe (łańcuszkowe), miotełkowe.

Porażenie człowieka przez piorun może nastąpić na kilka sposobów:

  1. Bezpośrednio przez uderzenie w ciało – to porażenie bardzo niebezpieczne. Powoduje ono wiele szkód w organizmie i może prowadzić do śmierci poszkodowanego.
  2. Przez wyładowanie iskrowe, które powoduje przejście prądu po powierzchni ciała i związane z tym rozległe oparzenia. Te oparzenia to tzw. figura Lichtenberga, jest to efekt uszkodzeni tkanki podskórnej.
  3. Przez uderzenie pioruna w Ziemię w pobliżu znajdującej się osoby, powodując wystąpienie tzw. „napięcia krokowego“- takie zjawisko jest bardzo niebezpieczne ze względu na duży obszar rażenia. To właśnie ten typ porażenia najprawdopodobniej wstąpił 22 sierpnia 2019 na Giewoncie. Podczas tej burzy zginęło 5 osób, a ponad 150 zostało rannych.

Jak się zachować w czasie burzy?

Co zrobić gdy burza zaskoczy nas w terenie nizinnym?

  1. Pozostań w budynku lub schroń się w najbliższym obiekcie zamkniętym. Jeśli usłyszysz grzmot pioruna, nie wychodź na zewnątrz, jeśli nie jest to absolutnie niezbędne.
  2. Nie podchodź do przedmiotów mogących przewodzić prąd. Mogą to być między innymi wanna, zlewozmywak, kaloryfery, rury metalowe, telefon, telewizor, itp.
  3. Nie używaj telefonu stacjonarnego! Wyładowanie może nastąpić w linię sygnałową! Natomiast korzystanie z telefonu komórkowego lub bezprzewodowego w trakcie burzy, jest wbrew niektórym opiniom, zupełnie bezpieczne!
  4. Nie używaj domowych urządzeń podłączanych do gniazdka np.: suszarki do włosów, elektrycznej szczoteczki do zębów czy maszynki do golenia. Jeśli wyładowanie nastąpi w dom lub w jego pobliżu, mogą one przenieść ładunek elektryczny na użytkownika.
  5. Jeśli prowadzisz samochód, nie wysiadaj z niego. Pojazd jest typem „klatki Faradaya” (nie dotyczy to kabrioletów), jego karoseria ekranuje ładunek elektrostatyczny. Na wszelki wypadek dobrze jest zatrzymać pojazd w bezpiecznym (nie pod drzewem) i dozwolonym miejscu, zamknąć okna oraz nie dotykać jego metalowych części.
  6. Środowisko wodne nie jest w trakcie burzy twoim sprzymierzeńcem. Wyjdź z jeziora, rzeki, stawu lub basenu. Opuść jakikolwiek sprzęt pływający, nawet tak niewinny jak ponton, łódka czy rower wodny. Nie bierz prysznica w domu, ani nie wchodź do wanny.
  7. Jeśli burza zaskoczyła cię poza domem, daleko od budynków, w żadnym wypadku nie szukaj schronienia pod drzewem. Możesz natomiast schować się w jakiejś jaskini (nie dotykamy wtedy ścian jaskini ), rowie czy wąwozie. Lepiej jest przemoknąć, ale żyć.
  8. Na zewnątrz nie używaj żadnych metalowych, a nawet niemetalowych, lecz długich przedmiotów, typu wędka, bat, kij golfowy, tyczka.
  9. Jeśli nie widzisz w pobliżu żadnego schronienia, oddal się od najwyższych obiektów w okolicy. Jak najszybciej odejdź od samotnie rosnących drzew, słupów czy masztów telefonii komórkowej. Przynajmniej na odległość równą minimum dwu, a lepiej trzykrotnej ich wysokości.

Co zrobić gdy burza nas zaskoczy w górach?

  1. Unikaj odsłoniętych przestrzeni, szczytów, grani, pojedynczych skał czy drzew. Schodź powoli w stronę dolin, przełęczy i w żadnym wypadku nie zbiegaj po zboczu (może to wywołać tzw. napięcie krokowe i porażenie ciebie piorunem, ale też może skończyć się upadkiem).
  2. Oddal się od cieków wodnych (np. wody spływającej żlebem) oraz metalowych ułatwień (łańcuchów, drabinek), stanowiących doskonałe pole do przepływu ładunku elektrycznego.
  3. Będąc przy skałach, nie opieraj się o nie. Oddal się od skały na co najmniej metr.
  4. Ukucnij i złącz nogi razem. Jeśli to możliwe, odizoluj się od podłoża (np. plecakiem).
  5. Przebywając w grupie, w żadnym wypadku nie trzymajcie się za ręce. Należy rozproszyć się i pozostać w pewnej odległości od siebie, aby w przypadku ewentualnego porażenia ucierpiało jak najmniej osób.

Udzielanie pierwszej pomocy osobom porażonym przez piorun

Możliwe, że będziesz świadkiem porażenia osoby przez piorun. Twoja szybka reakcja i podstawowa wiedza z pierwszej pomocy pomoże ocalić życie osoby poszkodowanej. Przedstawiam wam kilka punktów dotyczących pierwszej pomocy udzielanej osobom porażonym przez piorun:

  1. Sprawdź, czy poszkodowany znajduje się w bezpiecznym miejscu.
  2. Sprawdź, czy poszkodowany jest przytomny.
  3. Zadzwoń po pomoc, wybierając numer 601 100 300 (lub używając aplikacji „Ratunek”)* lub 112 i przekaż ratownikowi możliwie jak najdokładniejsze informacje odnośnie stanu poszkodowanego i miejsca wypadku.
  4. Jeśli poszkodowany oddycha, kontroluj jego stan i zabezpiecz go przed wychłodzeniem.
  5. Jeśli poszkodowany nie oddycha, rozpocznij akcję akcję reanimacyjną:
    a) sprawdź, czy w jamie ustnej poszkodowanego nie ma żadnych przedmiotów (np. resztek jedzenia), jeśli są – wyjmij je
    b) przybliż policzek do ust poszkodowanego obserwując klatkę piersiową. Jeśli przez 10 sekund nie wyczujesz oddechu, rozepnij ubranie, połóż splecione obie dłonie na środku klatki piersiowej i rozpocznij masaż serca. Po serii 30 naciśnięć na klatkę piersiową udrożnij drogi oddechowe (odchylając lekko głowę do tyłu) i wykonaj 2 wdechy. Kontynuuj akcję reanimacyjną do momentu odzyskania oddechu przez poszkodowanego lub przybycia ratowników.
  • Numer 601 100 300 i aplikacji „Ratunek” jest to system alarmowania służb ratunkowych w Polskich górach.

Kanał YouTube autora: Paweł Krymarys

X